Op zaal en nog een keer op outreach

De laatste twee weken op het project zijn ingegaan. Deze werkweek telt maar 4 werkdagen; van vrijdag t/m zondag ga ik op safari naar de Murchison Falls, meer richting het noorden van Oeganda. En volgende week begint er een andere vrijwilliger in het Holy Cross ziekenhuis, dus zijn we gezellig nog een paar dagen samen.
De indrukwekkende en heftige momenten wisselen zich gelukkig goed af met de rustige en soms zelfs een beetje saaie momenten, die natuurlijk niet in de blog komen ;) Maar gelukkig is het ziekenhuis maar klein en is er dus altijd wel een collega die tijd heeft voor een praatje. En het regelmatig hebben van dat soort gesprekken zorgt voor een hele goede band met de meeste dokters en verpleegkundigen :)

Steriliteit?
Sinds een aantal dagen ligt er een 26-jarige vrouw op een aparte zaal in 'isolatie'. In dit geval betekent dat niet meer dan dat er niemand anders bij haar op de kamer ligt. Ze heeft een keizersnede gehad en een gezond kindje op de wereld gezet, maar de wond is weer gaan ontsteken en dus weer opengemaakt. Nu wordt deze 1x daags verzorgd en vandaag mag ik dat doen. Daar bedank ik vriendelijk voor, want de wondverzorging hier is over het algemeen niet te vergelijken met die in Nederland. Maar ik wil de verpleegkundige natuurlijk helpen en anders er in ieder geval zijn om de patiente bij te staan. Want pijnstillers geven voor de verbandwissel, daar hebben ze hier niet van gehoord. De verpleegkundige verzamelt keurig al zijn steriele spullen op een steriel veld, trekt zijn steriele handschoenen aan en.. haalt dan met zijn steriele handschoenen het dekentje van de patient af. Tot zover het steriele werken.
Hij lijkt het zelf niet door te hebben en als ik het later aan hem vraag lijkt hij mij niet te begrijpen. De wond wordt met steriel water stevig schoongemaakt. Dan pakt hij een potje honing van het nachtkastje (ja hoor, gewoon de vloeibare honing die je ook op je boterham smeert) en giet een hele sloot honing in de wond. Dan vult hij de wond op met steriele gazen, wat de vrouw ontzettend veel pijn doet. Ze knijpt allebei m'n handen bijna fijn. Tot slot een eilandpleister eroverheen, en klaar.
Als ik op vrijdag weer mee kijk met de wondzorg, vertelt de dokter dat hij de wond weer dicht gaat hechten, want de ontsteking is bijna weg en hij wil de vrouw vandaag met een antibioticakuur naar huis sturen. Hij verdooft de huid (en behoorlijk hardhandig ook), maar de vrouw blijft veel pijn aangeven. Dus besluit hij haar in slaap te brengen met medicatie via het infuus. Ondanks dat hij behoorlijke hoeveelheden toedient, worden de vitale functies (bloeddruk, saturatie) van de vrouw niet in de gaten gehouden. En ze blijft ook pijn aangeven, maar de arts begint toch maar met hechten. Hij werkt daarbij gelukkig wel heel goed steriel! De verpleegkundige die daar van de week moeite mee had, wordt ook nu weer door de arts aangesproken.

De Afrikaanse manier van rouwen
Als ik op dinsdag terugkom van de OK tref ik in de verpleegpost een jonge moeder met een kindje van nog geen twee maanden oud. Het jongetje krijgt zuurstof en ik loop naar de apotheek om voor hem de medicatie te halen die hij via het infuus moet krijgen. Het jongetje is uitgedroogd en heeft waarschijnlijk een infectie. Ik maak een bedje voor hem op op de zaal en sluit hem samen met mijn collega daar aan op het infuus en de zuurstof. Het jongetje blijkt ook fikse bloedarmoede te hebben en een zeldzame bloedgroep. Het is de vraag of er (op tijd) een bloeddonor wordt gevonden.
Vlak voor het eind van de dienst komt de verpleegkundige naar mij toe: 'Wil je even meekijken?' We lopen naar het kleine bedje en ze zegt: 'Ik denk dat dit baby'tje is overleden.' Een andere verpleegkundige wordt erbij gehaald en we proberen het kindje nog te beademen en hartmassage te geven. Maar het jongetje is echt overleden. Zijn moeder komt terug naar binnen, laat zich op de grond zakken en begint te schreeuwen en te huilen. De verpleegkundige neemt haar mee naar buiten. Als ik 3 kwartier later naar buiten loop, zit ze er nog steeds. 'De Afrikaanse manier van rouwen' noemt m'n collega het; huilen, schreeuwen. En geef haar eens ongelijk, wat is dit toch oneerlijk..!

Outreach 2
Deze vrijdag ga ik weer mee op outreach. Dit keer zullen we echt om 9 uur vertrekken, wordt mij verteld. Het wordt uiteindelijk half 11, zonder dat iemand echt precies weet waar we op gewacht hebben. We rijden vandaag met de kleine ambulance, maar met minder mensen en ook een stuk minder ver. De kliniek is nog kleiner dan de vorige keer en bestaat uit een kantoor, een kleine behandelkamer waar niet veel meer dan een behandeltafel in past en een kamer waar de enige patiënt van de kliniek ligt. Er worden overal en nergens spullen vandaan gehaald om een werkplek voor mij en een andere verpleegkundige te creëeren, want wij zijn vandaag de 'TT-nurses'; na de HIV test en voor de besnijdenis krijgen alle jongens van ons een Tetanus-vaccinatie. Er wordt een gordijn opgehangen rond het bed van de patiënt zodat we daarnaast kunnen zitten. Over het algemeen zijn de jongens die komen jong, tussen de 5-10 jaar, maar doorstaan ze de vaccinatie heel dapper. Tot er een 28-jarige man voor me zit die -zodra hij de naald ziet- met grote ogen vraagt wat ik daarmee ga doen. Als ik antwoord dat ik daarmee de injectie ga geven, kijkt hij mij verschrikt aan. Later horen we van de chirurg dat hij de behandelkamer uit gevlucht is zodra hij de verdovingsnaald zag..
Vandaag begrijp ik van mijn collega dat er per outreach minimaal 25 jongens besneden moeten worden, anders wordt het personeel niet betaald. Vandaag lukt dat sowieso niet; er is maar één chirurg, de andere is niet op komen dagen en heeft haar telefoon uitgezet. Mijn collega vertelt dat ze soms wat namen van zogenaamde patiënten erbij verzinnen en hun eigen telefoonnummer erbij zetten, zodat als er gecontroleerd wordt (wat dus blijkbaar toch wel gebeurd..) ze een kloppend verhaal kunnen vertellen.